De Doula; wie is ze en wat doet ze?

Doula als extra ondersteuning tijdens je zwangerschap, bevalling en kraamtijd

Wat is een doula, wat doet ze en wat is de meerwaarde? In dit artikel beantwoordt auteur Doula Gonny (gecertificeerde doula sinds 2006) al deze vragen en meer.

Achtergrond van de doula

Rond 2005 deed de doula haar intrede in de Nederlandse geboortezorg. In de loop der jaren is ze meer en meer een bekend en vertrouwder gezicht geworden. En hoewel steeds meer vrouwen haar weten te vinden blijft het fenomeen doula vaak nog vragen oproepen. Daarom zetten we in dit artikel de ins en outs van de doula nog eens helder op een rijtje (door een van de oudste doula’s van Nederland qua leeftijd én doula carrière;-).

Wat is een doula?

Als eerste wordt altijd de vraag gesteld: wat is een doula en wat doet ze nou precies? Ik voeg daar graag aan toe: wat doet ze niet?

Een doula is een geschoolde en gecertificeerde vrouw (en een enkele man) die een vrouw én haar partner begeleidt en ondersteunt op weg naar, tijdens en na de geboorte van hun kindje. Het accent van de begeleiding ligt op fysiek en emotioneel niveau. Ook informeert ze de aanstaande ouder(s) breed en onbevooroordeeld over de mogelijkheden, zodat ze hun eigen passende keuzes kunnen maken. Dus zowel tijdens zwangerschap, geboorte en kraamtijd (post-partum) kan ze je bij staan.

Vertrouwen geeft ontspanning, overgave en kracht en dat heeft een positief effect op de baring.

Niet iedereen kan zomaar doula worden. Er is een opleiding voor nodig. Om haar vak goed te kunnen uitoefenen heeft de doula de volgende kenmerken:

• Ze volgt en ondersteunt de ouders en zet hen ten alle tijden centraal in de zwangerschap en tijdens de geboorte. Ze bekrachtigt een vrouw in wat ze is en geeft de partner ruimte om op zijn eigen wijze zijn vriendin/vrouw te kunnen ondersteunen en vader te worden.
• Ze heeft een dienende rol. Het woord doula komt uit het oud Grieks en betekent: zij die dient. Dat betekent niet dat ze slaafs is, maar dat ze de vrouw volgt in haar proces. Dat is los van protocollen en vooropgezette ideeën hoe de vrouw dient te gaan baren.
• Ze voert géén medische handelingen uit en geeft geen medische adviezen. Dat is nooit haar taak. Daarom kan een verloskundige ook nooit tegelijkertijd doula zijn.

• Ze is heel empathisch en kan snel een vertrouwensband opbouwen. Omdat ze geen geschiedenis heeft met de vrouw geeft dat meer ruimte voor eigenheid. En dat is belangrijk, want vertrouwen geeft ontspanning, overgave en kracht en dat heeft een positief effect op de baring. Een moeder, partner of vriendin is dus geen doula.
• Ze praat niet met de andere zorgverleners namens de ouders. Dat kunnen ze namelijk zelf. De doula zorgt er wel voor dat de ouders de tijd en de ruimte krijgen en nemen om in hun eigen tempo en op hun eigen wijze hun kindje te krijgen en daarover in gesprek te zijn met zorgverleners.
• Ze zorgt ervoor dat ze er binnen een uur is als de bevalling begonnen is en de ouders graag willen dat ze komt. En ze blijft. Hoe lang het ook duurt en waar het ook is. Een vertrouwd gezicht is heel fijn, vooral tijdens wendingen en als de baring lang duurt.
• Ze is niet de zoveelste persoon die wat in te brengen heeft, want dat ontkracht een vrouw, maakt haar afhankelijk. Ze tunet in op de vrouw, resoneert mee en is er voor haar als ze haar nodig heeft. Ze zorgt ervoor dat de vrouw ten alle tijden gezien en gehoord wordt door haar. Daarnaast is haar taak “holding the space”.

De meerwaarde van een doula

Zo, dat is een hele lijst die duidelijk maakt wat de toegevoegde waarde is van een doula. Ze komt niet in de plaats van wie dan ook. Dat is niet haar intentie en ook niet de bedoeling. Ze is juist verbindend en schept mogelijkheden en daarmee rust en vertrouwen. En dat heeft effect.

Uit onderzoek is namelijk gebleken dat een doula bij je baring betrekken een kortere baringsduur kan geven met minder ingrepen. Het vergroot ook de kans op een geboorte ervaring waar je met trots en tevredenheid op terug kan kijken. Of het nou een badbevalling thuis is, een geboorte met toeters en bellen of een (on)geplande keizersnee. Dat is allemaal o.k. als het maar een geboortereis is geweest, waar je als barende vrouw centraal stond. En dat is heel belangrijk. Voor je vrouwbeeld, voor je eigenwaarde en de binding met je kindje. De meeste klachten op langere termijn naar aanleiding van de geboorte hebben namelijk te maken met onvoldoende/niet gezien en gehoord te zijn. En terecht.

Een doula bij de geboorte van je kindje betrekken heeft nog meer voordelen. Uit onderzoek is gebleken, dat een doula tijdens de bevalling zorgt voor:.

• Minder vaak een keizersnede
• Minder kunstverlossingen (tang, vacuüm)
• Minder gebruik van medicamenteuze pijnbestrijding
• Betere APGAR scores van de baby
• Hogere tevredenheid over de bevalling
• Sneller herstel van de vrouw

Wat doet een doula precies?

Een doula kan veel voor je betekenen, zowel tijdens de zwangerschap als tijdens de bevalling, geboorte en kraamtijd. De focus ligt op wat er nodig is in het moment en op de belevingswereld van de zwangere, barende en net bevallen vrouw. Door bijvoorbeeld massage, acupressuur, visualisatie, meditatie, coaching, suggesties voor houding- en positieveranderingen en manieren om je te helpen je wensen & voorkeuren kenbaar te maken.

Waarom een doula?

Een doula is een investering in jezelf en je kindje. In de geboorte ervaring die je gaat hebben. Jij mag kiezen. Natuurlijk hoeft niet elke vrouw een doula bij haar baring. Maar je kan je jezelf wel een gunnen. Een doula is geen zwaktebod, maar getuigt van inzicht in je mogelijkheden en kwetsbaarheid. En brengt veel voordelen met zich mee.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Gonny Cappers, gecertificeerde doula sinds 2006. Ze heeft haar eigen praktijk: www.praktijkeigenwijz.nl

Op zoek naar een doula bij jou in de buurt? Zoek haar hier op onze lijst met bewuste geboortewerkers.

Veelgestelde vragen over de Doula

Wat is het verschil tussen een doula en een verloskundige/vroedvrouw?

De verloskundige is verantwoordelijk voor het diagnosticeren, begeleiden, bewaken en bevorderen van de zwangerschap, bevalling, kraamtijd en ontwikkeling van de pasgeborene.  De doula heeft geen medische training gehad en kan dus geen beslissingen nemen op dat gebied. Wel kan ze je bij medische klachten helpen om de stap te nemen naar een medische professional.

De focus van de verloskundige ligt meer op het afwegen van scenario’s en manieren om de risico’s te ondervangen en voorkomen. De focus van een doula ligt veel meer in het hier-en-nu: wat is er nodig voor dit moment? Die ondersteuning ligt meer op het emotionele en fysieke vlak.

Een doula is dus géén vervanging voor een verloskundige of kraamverzorgende. Een verloskundige en doula vullen elkaar juist aan.

Wat kost een Doula?

De kosten van een doula zijn afhankelijk van de doula en het pakket dat je afneemt. Voor een basispakket ligt de prijs ergens tussen de 750 en 1000 euro.

Wordt de Doula vergoed door mijn verzekering?

Vanuit de basisverzekering is er (nog) geen vergoeding voor een doula. Heb je een aanvullende verzekering met een vergoeding voor een zwangerschapscursus? Dan kun je de kosten deels dekken. Lees hiervoor goed de polisvoorwaarden van je zorgverzekering.

Wat is een postpartum-doula?

Waar een (geboorte)doula vooral ondersteuning biedt tijdens de zwangerschap en bevalling, biedt een postpartum doula (ook niet-medische ondersteuning) in de weken na de bevalling; de kraamtijd.

Net als een ‘gewone’ doula ondersteunt zij op emotioneel, fysiek en informatief vlak. En hoewel de doula ondersteuning biedt bij de zorg voor de baby, ligt haar primaire focus op de moeder en haar gezin. De International Childbirth Education Association beschrijft haar rol als ‘het moederen van de moeder’.

Wat is een Adoula?

Een Adoula is geen doula, maar richt zich voornamelijk op het spirituele connectie werk. Ze is er om je te helpen een diepe connectie met je nu nog ongeboren kindje te maken. Ook werkt ze, waar mogelijk en gewenst, met beide ouders.

Als er een doula bij de bevalling is, wordt het dan niet te druk?

Nee, want elke persoon waar je een fijn contact mee hebt en die er voor je is, is een welkome aanvulling en wordt nooit als teveel of te druk ervaren. Een doula staat ook niet op de voorgrond. Ze is er voor je op de momenten dat je haar dicht bij je wilt hebben. En meer op afstand als dat niet nodig is.