Kun je je baby verwennen?

Kun je, je baby verwennen of niet?

Een vraag die bij veel kersverse ouders leeft is: kan ik mijn baby verwennen of niet? Je kleintje ligt te piepen, je volgt je moederinstinct en staat op om hem bij je te nemen. Maar de visite zegt dat je hem best even kunt laten huilen, anders raakt hij er al snel aan gewend dat hij bij iedere kik krijgt wat hij wil. Herkenbaar?

Het gaat soms nog verder: ‘je wilt toch niet zo’n verwend nest dat meteen de hele boel bij elkaar krijst als hij even moet wachten toch?’ Ja, nee, dat wil je niet nee… Maar het voelt niet lekker. Zijn gehuil gaat door merg en been en met je hele lijf wil je hem het liefst bij je nemen, maar je doet het niet… Want straks krijg je zo’n verwend kind… Veel moeders hebben een vergelijkbare ervaring ondervonden. Maar hoe zit dat nou? Verwennen we onze kinderen teveel als we altijd volledig tot hun beschikking staan en direct reageren op iedere kik? Of is het juist andersom? Verwaarlozen we onze kinderen als we níet direct op de primaire levensbehoeften reageren? In dit artikel leggen we het haarfijn uit.

Wat is verwennen?

Verwennen betekent dat je iets doet voor je kind wat hij al een tijdje zelf kan, of hem iets geeft wat het niet ‘nodig’ heeft. Een baby is voor honderd procent afhankelijk van de zorg van anderen en kan nog niets zelf. Je jonge baby is dus nog helemaal afhankelijk van jou en je kan hem dus niet verwennen. Laat het goedbedoelde advies van je kraambezoek dus maar voorbij vliegen.

Als hij huilt, is er iets met hem aan de hand. Misschien voelt hij zich eenzaam, of heeft hij honger of pijn. Het is altijd goed om daar op in te gaan, dat heeft niets met verwennen te maken.

Je jonge baby is helemaal afhankelijk van jou en je kan hem dus niet verwennen.

Gezonde hechting

Je kunt dus geen overbodige aandacht aan een baby geven en daar is hij ook niet op uit. Het enige wat voor een baby telt, is dat hij krijgt wat hij nodig heeft, en hij laat dat weten door op verschillende manieren te huilen. Door het leren van babygebaren kun je je baby beter begrijpen indien nodig. Als je hier als ouders op reageert, geef je je baby het gevoel dat hij altijd op je kan rekenen. Dit bevordert ook de hechting.

Je baby laten huilen heeft juist een averechts effect op de hechting.

Je baby laten huilen heeft juist een averechts effect op de hechting en kan ook veel stress veroorzaken. Ook kan het schadelijk zijn voor de emotionele ontwikkeling van je kind. Je baby kan zichzelf bijvoorbeeld gaan wijs maken dat hij niet belangrijk is, er niet toe doet of dat het geen zin heeft om zijn stem te laten horen. Ook kun je je afvragen of en hoe lang je je baby wilt laten huilen bij het inslapen in bed. Of dat je überhaupt je baby wilt laten huilen of niet. Je kunt ervan uit gaan dat je baby jou nodig heeft en jouw veiligheid zoekt. Hoe veiliger je baby zich voelt hoe beter hij kan groeien en zich gezond kan ontwikkelen. Soms heeft je baby pijn of moet hij een teveel aan prikkels verwerken, en met huilen kan het deze spanning eruit huilen. Blijf altijd bij je baby, zo bevorder je een gezonde hechting. Een draagdoek kan er aan bij dragen, dat je baby een gezonde en veilige basis ontwikkelt met jou of ander veilig persoon in de buurt. Ook een co-sleeper is kan bijdragen aan een gezonde ontwikkeling.

Verwachtingsmanagement

De oerbehoeften van een mensenbaby bestaan uit voeding, veiligheid, warmte en geborgenheid. Dat is precies wat alle baby’s over de hele wereld nodig hebben om veilig en gezond groot te worden. En ál die basisbehoeften zijn samen te vatten in één woord: MAMA.

In onze westerse maatschappij worden jonge ouders vaak aangemoedigd om zo snel mogelijk na de komst van de kleine hun oude leven weer op te pakken. Gebroken nachten, twaalf voedingen per etmaal en de hele dag een baby op je arm past daar niet bij. Daarom is het nodig om jonge baby’s zo snel mogelijk te leren onafhankelijk te zijn. En als je die afhankelijkheid niet snel afleert, dan heb je dus een verwend kind, die teveel aandacht vraagt. Een verwarring tussen verwachtingen van de maatschappij en de behoefte van je baby staan recht tegenover elkaar. We weten ondertussen gelukkig beter en hopelijk lukt het jou om een goede balans te vinden tussen de verwachtingen van de maatschappij, jouw behoeftes als moeder en de behoeften van je baby.

Verwende nesten

Ondank dat we beter weten worden ouders die hun baby veel bij zich hebben, die snel inspelen op de signalen van hun baby gewaarschuwd dat ze hun kind verwennen en daarmee een aanhankelijk kind creëren dat niet meer zonder zijn moeder kan. Het tegendeel is echter waar.

Dreumessen die de eerste maanden van hun leven gewend zijn geraakt aan liefdevol lichamelijk en emotioneel contact met hun ouders, zijn ondernemender en zelfverzekerder dan baby’s die de eerste periode van hun leven vooral op zichzelf aangewezen waren. Deze baby’s vinden het prima om neergezet te worden en gaan vrolijk op onderzoek uit, de wijde wereld in. Ze gaan lekker spelen en ontdekken en vragen weinig aandacht. Ze checken af en toe mama’s aanwezigheid, maar raken niet direct in paniek als ze even uit het zicht is. Wanneer ze constateren dat mama niet op de plek is waar ze net nog was gaan ze in eerste instantie kijken waar ze is gebleven voordat ze in de paniek schieten. Deze kinderen voelen zich veilig en zelfverzekerd. Ze weten dat hun moeder altijd in de buurt is om er voor haar te zijn.

Nabijheid en responsiviteit leidt niet tot (extreem) aanhankelijke kinderen.

Baby’s die gewend zijn aan weinig fysiek en sociaal contact met hun ouders en die niet die onvoorwaardelijke beschikbaarheid van hun ouders hebben ervaren, vinden het op deze leeftijd een stuk lastiger om zichzelf te vermaken. Ze vinden het spannend om op onderzoek uit te gaan en zoeken steeds bevestiging bij hun ouders. Deze kinderen zijn veel afhankelijker van de fysieke aanwezigheid van hun moeder. Zodra ze het idee krijgen dat hun moeder niet meer in de directe omgeving is raken ze direct in paniek. Ze hebben niet het vertrouwen dat ondanks dat ze hun moeder even niet kunnen zien, ze er nog wel is om voor hen te zorgen.

Nabijheid en responsiviteit leidt dus niet tot (extreem) aanhankelijke kinderen. Onvoorwaardelijke beschikbaarheid zorgt juist voor meer zelfverzekerdheid en onafhankelijkheid.

Vanaf wanneer kun je je baby wel verwennen?

Vanaf zes maanden krijgen de meeste baby’s langzamerhand door dat huilen aandacht op kan leveren. Als je goed kijkt, kun je het verschil gaan ervaren tussen de manier van huilen. Tussen huilen om dingen die je baby écht nodig heeft en wat meer neigt naar aandacht vragen. Volg hierbij vooral je gevoel. Probeer de signalen van je baby te leren kennen en laat het (in aanwezigheid van jou) ook af en toe huilen als je het idee hebt dat het geen pijn heeft of honger heeft. Ook gaan babies vanaf deze leeftijd jouw gedrag kopiëren dus wees je er van bewust hoe jij reageert op zijn huiltjes of huilbuien. Laat je het toe of reageer je angstig, boos of verdrietig?

Zodra je baby of dreumes zelf dingen kan, kun je daarin langzamerhand grenzen gaan aangeven. Bij elke leeftijd leert je kind steeds meer en mag het leren om dingen zelf te doen (als ie het niet al het liefst ‘zellluuff’ wilt doen). Als je hierin te toegeeflijk bent door het steeds voor hem of haar te doen kan je het kind gaan verwennen. Volg hierbij je gevoel en bedenk steeds wat je je kind wilt meegeven.

Met het geven van liefde en aandacht creëer je dus géén verwend kind.

Lange termijn effect

Er is steeds meer bewijs dat mensen die goed gehecht zijn, die het eerste jaar van hun leven onvoorwaardelijke beschikbaarheid van hun ouders hebben ervaren, later in hun leven juist veel zelfverzekerder en onafhankelijk zijn. Ze durven veel meer te vertrouwen op hun eigen oordeel en hebben een sterke persoonlijkheid. Deze mensen maken ook veel makkelijker sociaal contact, hebben hechtere vriendschappen en zijn emotioneel stabieler. Long term benefits dus.

Met het geven van liefde en aandacht creëer je dus géén verwend kind. Je creëert juist een veilige basis van waaruit je kleintje zich veilig en liefdevol kan ontwikkelen tot de beste versie van zichzelf.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Anouk van Moedernatuurlijk.