Veilige hechting tijdens zwangerschap en geboorte 

Hechting aan je baby

Het is moeilijk te weten hoe het is voor een baby in de baarmoeder, maar we kunnen er een voorstelling van maken. Negen maanden lang zweeft de foetus in een warme ruimte waar het hem aan niets ontbreekt. Voor hem bestaat er geen scheiding of ander want hij is letterlijk verbonden en is in al zijn behoeften voorzien. Dan de geboorte. Voor het eerst wordt er door de baby een scheiding ervaren en kan het kou en honger voelen. De behoeften worden niet altijd meteen vervuld en hij is afhankelijk van de bereidheid van de ouders of verzorgers.

Bij de geboorte wordt er door de baby voor het eerst een scheiding ervaren.

Het is een natuurlijk proces dat de baby meteen na de geboorte alles zal doen om te overleven. De hechting met een ander is van noodzaak voor de baby. Zo zorgt de baby dat er voor hem gezorgd wordt. Evolutionaire biologen zeggen dat we geprogrammeerd zijn om voor onze baby’s te zorgen, voor ons eigen voortbestaan. Het uiterlijk van een baby zou geëvolueerd zijn om een steeds meer schattig en aantrekkelijk uiterlijk te hebben en ouders zijn het meeste aangetrokken tot hun eigen baby. Het is erg belangrijk voor de ontwikkeling van je baby dat het veilig gehecht is. Vertrouwen in ouders en verzorgers en daardoor ook in hemzelf is de belangrijkste basis voor een goede hechting en dus voor overleving.

De hechting met een ander is van noodzaak voor de baby.

Een mooie manier van naar hechting kijken is dat je letterlijk ‘verliefd’ wordt op elkaar. En wie kan er leven zonder liefde? Voor sommige ouders begint dat al tijdens de zwangerschap, en bij anderen als ze hun baby voor het eerste zien. En net als bij verliefd worden, kan de hechting ook met de tijd sterker worden.

Veilige of onveilige hechting belangrijk voor de ontwikkeling

Een goede of ‘veilige’ hechting in de eerste periode van het leven van het kind is van groot belang voor de ontwikkeling. Het is belangrijk voor onder andere de sociaal-emotionele, cognitieve en taalontwikkeling. Door veilig te hechten kan het later gezonde relaties aan gaan, heeft hij een groter zelfvertrouwen en durft hij eerder zelfstandig te zijn juist omdat hij weet dat er een veilige basis is.

Door veilig te hechten kan het later gezonde relaties aan gaan.

Een slechte hechting kan later leiden tot een grotere kans op depressies, eetproblemen, verslavingen en angststoornissen. Ouders die zelf onveilig gehecht zijn, onverwerkte trauma’s hebben of met psychische problemen lopen, hebben een grotere kans dit over te brengen naar het kind als zij niet aan de slag gaan met deze problemen.

Hechtingsproces tijdens de zwangerschap

Hechting met de baby begint al tijdens de zwangerschap. Door bewust een relatie op te bouwen met de baby, bijvoorbeeld door tegen hem te praten en een hand op de buik te leggen, begint de relatie met de baby. Het liefdeshormoon oxytocine kan dan vrij komen, wat helpt bij het verlagen van stress en zorgt voor een rustige zwangerschap en geboorte. Ook yoga, meditatie of mindfulness kunnen bijdragen aan een gezonde zwangerschap en een meer bewuste band met de baby. Bij sommigen start de hechting zelfs al voor de zwangerschap door een connectie te maken met een aanwezig zieltje die ze ervaren.

Als je het tijdens de zwangerschap moeilijk vindt om contact te maken met je kindje in je buik, maak je dan geen zorgen. Iedere vrouw is anders en na de geboorte kun je nog veel inhalen. Dit mooie kaartendeck kan je helpen makkelijker contact te maken met je baby.

Hechtingsproces na de geboorte

Een aantal dingen kunnen bijdragen aan het optimaal creëren van deze hechting na de geboorte:

Het Magische eerste uur

Het uur na de geboorte zou het allerbelangrijkste zijn voor de hechting tussen de baby en de moeder*. Dit werkt het beste naakt huid op huid in een zo fijn mogelijke ongestoorde omgeving met bijvoorbeeld gedimd licht en geen harde geluiden. Als er controles worden gedaan bij de baby, doe dit zo dicht mogelijk bij de moeder in de buurt, op bed bijvoorbeeld. Als de moeder even moet douchen of medisch gecheckt moet worden, dan kan de baby huid op huid met de vader/verzorger. Ook kan er voor gekozen worden de navelstreng niet meteen door te knippen. Al met al kan een ongestoorde omgeving ervoor zorgen dat de baby kan doen wat zijn instincten zijn. Lees hier de 9 instinctieve fasen van een baby in het eerste uur.

Van een bacteriologisch oogpunt is het ook belangrijk dat de baby in aanraking komt met vooral de bacteriën van de moeder, en niet te veel microben van buitenaf. De moeder en baby delen al dezelfde antilichamen en dus zijn haar bacteriën het beste voor het creëren van een ideale darmflora voor de rest van zijn leven!

Leer de signalen

Ouders die zo veel mogelijk met hun baby zijn leren hem goed kennen en ontdekken de baby’s signalen zodat ze steeds beter in zijn behoeftes kunnen voorzien. In het begin is dat even zoeken maar na een tijdje kunnen de trekjes van moeheid en honger duidelijk worden. Zo zal de baby zich sneller veilig voelen omdat er op zijn communicatie wordt gereageerd.

Voeding in jouw armen

Hoe de baby ook gevoed wordt (borst of flesvoeding), huid-op-huid contact is erg belangrijk voor de hechting en comfort van de baby tijdens het voeden. De baby voelt zich veiliger want hij heeft de juiste temperatuur, kan de moeders hartslag horen, hij kan ongestoord drinken en slapen gaat beter. Een perfect momentje bonding dus!

Dragen

Door de baby veel te dragen, kun je makkelijker in zijn behoeften inspelen en dat geeft de baby rust en vertrouwen. In een draagdoek is hij dicht op de huid en kan het de veilige hartslag van de moeder horen, de moeder ruiken en bij honger meteen aan de borst gevoed worden. Dragen lijkt soms veel werk, maar in een doek heb je juist ook je handen vrij en omdat je niet bij elk geluidje naar de baby toe hoeft is de reactie sneller en zorgt het voor minder stress van beide kanten.

Samen slapen

Samen slapen helpt ook om zo goed mogelijk je baby in zijn behoefte te kunnen voorzien en dus voor hem ook ‘s nachts een veilige plek dicht bij de ouders te bieden. Door dicht bij elkaar te zijn ontwikkel je hetzelfde slaapritme en zal de baby zich makkelijker aanpassen. Ook hoeft hij niet te huilen om in zijn behoefte te worden voorzien.

Sociale rust voor baby en moeder

Sociale rust na de geboorte voor moeder en baby creëert een rustige omgeving waarin hechting makkelijker gaat. In vele andere culturen wordt er aandacht en support gegeven aan de ‘pasgeboren’ moeder. Zij wordt bijgestaan door andere vrouwen en familie die haar helpen en verzorgen zodat er niet veel afleiding is en zij zich volledig kan richten op haar baby. De aandacht gaat hierbij vooral naar het helpen van moeder en baby en niet om de baby en moeder klaar te maken om te ‘tonen’ aan de wereld. Dit is niet altijd gewoon in onze maatschappij (gelukkig heeft Nederland als enige land ter wereld een systeem van kraamverzorging!) dus vraag om hulp en wees niet bang je kwetsbare kant te laten zien.

Vertrouwen in je moederinstinct

Over sommige dingen is het goed om veel te lezen en vooraf een keuze te maken, maar nog belangrijker is het vertrouwen in jezelf als ouder. Het is een natuurlijk proces om een baby te krijgen en daarmee te hechten. Als er gezorgd wordt dat er voldoende tijd en ruimte is waarbij de moeder in vooral de eerste uren met rust wordt gelaten, dan gaat de rest vanzelf.

Het ‘anders’ doen

Veel moeders zijn bang dat door het doen van bovenstaande dingen ze ‘geen leven’ meer hebben, ook staat het lijnrecht tegenover wat vaak normaal is in onze maatschappij waarin moeders soms onzeker worden gemaakt en niet meer op hun instincten durven te vertrouwen. Ouders moeten het liefst zo snel mogelijk weer aan het werk, en de baby’s naar een opvang. Een baby die niet niet doorslaapt is een probleem. Een baby moet meteen worden doorgegeven aan familie en vrienden. Ga bij jezelf na of je het wel eens bent met al deze ideeën. Jij bent de ouder en mag bepalen, zelfs al had je van tevoren iets bedacht maar je instinct zegt iets anders. Je omgeving zal altijd veel andere ideeën hebben, dus zo dicht mogelijk bij jezelf (en je baby!) blijven is het belangrijkste. Meteen reageren op de behoeften van de baby wordt vaak gezien als het ‘verwennen’ van baby’s en dus niet wenselijk. Lees hier waarom je een baby niet kan verwennen.

Geen perfectie

Natuurlijk is elke situatie anders en soms zal de moeder niet in staat zijn er meteen te zijn zoals bij een vroeggeboorte, keizersnede of andere medische ingreep. Of om voor wat voor reden dan ook lukt het niet borstvoeding te geven, dragen of samen slapen. Het belangrijkste is de bereidheid en kennis van de ouders of verzorgers voor het geven van de beste start van een mensenleven en de liefde te laten stromen!

*Waar we het hebben over ‘moeder’ kan ook een andere verzorger zijn, als de moeder om een reden niet aanwezig kan zijn. Er zijn studies dat het voor de baby het belangrijkste is te hechten aan een persoon, natuurlijk het liefste de moeder, maar dit kan ook de vader of verzorger zijn. 

Veelgestelde vragen over hechting

Wat is hechting?

Hechting is de band tussen jou en je kind. Deze band is heel belangrijk want hij krijgt hierdoor een veilige basis mee. Het kind krijgt hierdoor mee dat hij op op jou kan terugvallen, dat je iemand is om voor te zorgen verzorgen, beschermen en steunen. Met deze gezonde basis voelt hij zich veilig genoeg om te groeien en zich gezond te ontwikkelen.

Waarom is hechting zo belangrijk?

Op zowel de fysieke, mentale, emotionele en sociale ontwikkeling van je kind heeft het hechtingsproces invloed. Een kind dat goed gehecht is, ontwikkelt meer vertrouwen in zichzelf en anderen, waardoor hij op een gezonde manier kan omgaan met stress, lastige situaties en emoties. Dit heeft invloed op zijn gezondheid in het algemeen. Ook bevordert een goede hechting de nieuwsgierigheid en leergierigheid van je kind en het helpt je kind zich te hechten aan anderen. De hechtingsbasis is bepalend voor alle relaties die een kind opbouwt, ook als volwassene.

Wat is ‘veilige’ en ‘onveilige’ hechting?

Een goede hechting wordt ook wel een ‘veilige hechting’ genoemd. Van nature hebben we hier behoefte aan en zullen we ons best doen om contact te zoeken met anderen. Als een hechting ‘onveilig’ is geweest, kan dit voor gedragsproblemen zorgen. Ook op latere leeftijd kan een onveilige hechting zorgen voor hechtingsproblematiek zoals weinig zelfvertrouwen, verlatingsangst en het gevoel dat depressieve gevoelens.

Oorzaken van een onveilige hechting kunnen bijvoorbeeld zijn: depressie van ouders, een traumatische gebeurtenis, ouders die zelf veilig onthecht zijn of een moeilijke start. Gelukkig kan een onveilige hechting hersteld worden en het is altijd goed om aandacht te blijven geven aan de hechtingsband met je kind.

Meer lezen over aanverwante thema’s?

Kun je je baby verwennen?

Hoe lang duurt de kraamtijd?

Fijne tips voor je zwangerschapsverlof om je voor te bereiden op de komst van je baby

Het vierde trimester