Inleiden van de bevalling

De meeste gestelde vragen over inleiden

Wat is inleiden? Inleiden is het opwekken van je bevalling. Iedereen heeft er wel van gehoord, maar hoe zit het nu precies? Wanneer en waarom wordt inleiden voorgesteld? Wat gebeurt er bij het inleiden van een bevalling precies? En welke invloed heb je zelf op het geboorteproces bij het inleiden van jouw bevalling? Auteur Doula Wendy van der Zanden-Uijtdewilligen neemt je in dit artikel mee en geeft antwoord op deze vragen en meer.

Waarom inleiden?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een inleiding van de bevalling wordt voorgesteld door de verloskundige of gynaecoloog. De eerste en belangrijkste reden is: verhoogd risico voor jou en of je kindje, omdat je bijvoorbeeld een onderliggende ziekte hebt, of een hoge bloeddruk, of omdat je kindje niet goed groeit in de baarmoeder en het beter af is buiten jouw lichaam. Een andere belangrijke reden is om in te leiden als je langer dan 42 weken zwanger bent. Bij beide redenen nemen de risico’s voor moeder en/of kind toe. Hoeveel? Dat hangt af van de situatie.

Inleiden is altijd een advies en daarmee een keuze.

Inleiden is altijd een advies en daarmee een keuze van jou als zwangere. Er zijn ook veel vrouwen die ook na 42 weken niet ingeleid willen worden en in week 43 (thuis) van een gezonde baby bevallen. Lees je goed in en gebruik hierbij je verstand en intuïtie.

Inleiden bij medische indicatie

In beide gevallen (verhoogd risico en overtijd) krijg je een zogeheten medische indicatie. Om het risico te beperken voor de moeder en/of de baby is het dan soms beter om de bevalling in te leiden. In sommige gevallen niet. Ook inleiden heeft nadelen en bepaalde risico’s, dus lees je van te voren goed in om een goede afweging te kunnen maken. Lees verderop meer over de risico’s.

Inleiden, hoe gaat het in zijn werk?

Inleiden gebeurt altijd in het ziekenhuis, onder toezicht van een klinisch verloskundige en een obstetrie verpleegkundige. De gynaecoloog is op de achtergrond aanwezig en kan direct worden ingeschakeld wanneer dit nodig is.

Voor de inleiding heb je een controle door een verloskundige of gynaecoloog uit het ziekenhuis. Deze verloskundige controleert jouw conditie en die van je baby. Ook vertelt hij/zij hoe een inleiding in zijn werk gaat en krijg je een inwendig onderzoek. Daarbij wordt vooral de baarmoedermond gecontroleerd.

Soms kan het dan nog even duren voordat je gaat bevallen.

Als de baarmoedermond er nog niet helemaal klaar voor is, dan wordt de inleiding gestart door vaginale tabletten (of gel) of een ballonkatheter (een ballonnetje dat wordt opgeblazen in je baarmoedermond). Dit zorgt er voor dat er een toename ontstaat van de hormonen (prostaglandinen) die er voor zorgen dat de baarmoedermond rijpt. Dat betekent weer, dat deze dunner en korter wordt, zodat deze kan gaan openen (ontsluiten).

Als de baarmoedermond wel rijper is, heb je vaak een beetje ontsluiting (1-2 centimeter), en dan wordt de inleiding gestart door het kunstmatig breken van vliezen door de verloskundige of andere zorgverlener. Soms kan het dan nog even duren voordat je gaat bevallen.

Wat gebeurt er stapsgewijs bij een inleiding?

Hieronder een overzicht van de belangrijkste dingen die gebeuren bij een inleiding stapsgewijs.

• Een gesprek met de verloskundige of gynaecoloog in het ziekenhuis, waarbij wordt onderzocht hoe “rijp” je baarmoedermond is.
• Inleiden door middel van vaginale tabletten of gel (prostaglandines) of door middel van een ballonnetje, als je baarmoedermond nog niet “rijp” is.
• Op de dag van inleiden worden de vliezen gebroken
• Start weeën opwekkers (synthetische oxytocine), CTG-registratie en eventueel schedel-electrode bij je kindje en een drukmeter bij jezelf ( inwendig in je vagina)
• Als je baarmoeder al een beetje ontsloten is, worden je vliezen gebroken. Het ballonnetje heeft tot doel om een nog niet ontsloten baarmoeder te openen. Daarna worden vaak ook dan de vliezen gebroken.
• Daarna zijn er twee opties: Of je wacht tot je lichaam vanzelf weeën gaat maken of je krijgt weeën opwekkers (synthetische oxytocine).
• Het op gang brengen van de weeën gebeurt vaak door middel van een infuus. Er wordt dan een naaldje in een bloedvat van je hand of onderarm ingebracht en daarop wordt een dun slangetje aangesloten. Een pomp brengt de medicijnen (synthetische oxytocine) in je bloed, via het infuus, om de weeën op gang te brengen. De medicijnen worden stapsgewijs verhoogd. Meestal beginnen dan de weeën ( geleidelijk).

Controle van je baby tijdens inleiding

Bij een inleiding wordt de hartslag en conditie van je kindje in de gaten gehouden met een CTG. Dit kan uitwendig, via de buik, gebeuren. Soms lukt dit niet goed en wordt er een draadje (schedel-elektrode) in het hoofdje van het kind vastgemaakt om de hartslag van de baby te meten. Dit gebeurt via een inwendig onderzoek. Hiervoor moeten dan wel al je vliezen gebroken zijn of worden ze gebroken. Ook kan de verloskundige of gynaecoloog een dun slangetje (drukkatheter) in de baarmoeder inbrengen om de sterkte van de weeën te meten. Dit gebeurt soms, meestal registreert men de weeën met een band om de buik.

Met een draadloze CTG heb je als zwangere meer vrijheid om te bewegen.

Er bestaan draadloze CTG’s waardoor je als zwangere meer vrijheid hebt om te bewegen. Je kunt dit van te voren bespreken in het ziekenhuis waar je inleiding gaat plaatsvinden. Als er geen draadloze CTG’s beschikbaar zijn, is je bewegingsvrijheid beperkt. Je kunt dan vragen of je af en toe zonder CTG registratie mag rondlopen. Dit zal de bevalling zeker ten goede komen, omdat je dan gebruik kunt maken van de zwaartekracht.

Hoe lang duurt inleiden?

Het verloop van een inleiding kan erg verschillen qua duur. Als je baarmoedermond bij het inwendig onderzoek onrijp is, kan de inleiding enkele dagen duren. Als de inleiding start met het breken van de vliezen, dan wordt je baby vaak binnen 24 uur geboren.

Na het starten van de inleiding kan je bevalling in principe hetzelfde als bij een ‘normale’ bevalling verlopen. De weeën worden langzamerhand heviger en pijnlijker. Je hebt de vrijheid om de weeën op je eigen manier op te vangen. Ook de geboorte van je baby en de placenta gaan niet anders.

Het verloop van een inleiding kan erg verschillen qua duur.

Als de baarmoedermond rijper is, gaat de ontsluiting vaak sneller. Ook gaat de bevalling van een tweede of volgend kind meestal spoediger dan die van een eerste. Bij een inleiding met prostaglandinen ( vaginale tabletten of gel) zijn er vaak eerst veel harde pijnlijke buiken zonder dat dit nog echte ontsluitingsweeën zijn.

Wat kun je meenemen bij een inleiding?

Zorg ervoor dat je een sfeer creëert waarin jij graag wilt bevallen. Neem sfeermakers mee, zoals ledkaarsen, een snoer met (kerst) lampjes en een diffuser of een geurspray ter ontspanning. Dim het licht op de bevalkamer. Dit stimuleert de aanmaak van melatonine, een hormoon wat je ook aanmaakt als je gaat slapen. Dit zorgt er weer voor dat je je beter kunt ontspannen en je goede ontsluitingsweeën krijgt. Ook stimuleert melatonine de aanmaak van endorfine ( de lichaamseigen pijnstiller).

Neem sfeermakers mee.

Alles wat er voor zorgt dat jij je op je gemak voelt en beter kunt ontspannen, draagt bij aan een fijne beval ervaring. Naast de hierboven genoemde sfeermakers, kun je ook persoonlijke voorwerpen meenemen, die jou helpen om je te ontspannen en je vertrouwen geven. Denk hierbij aan foto’s (van de echo of van jou en je partner op vakantie of bij je huwelijk), je lievelingsdekentje, mooie edelstenen of je (eigengemaakte) affirmatiekaarten. Lees hier meer tips voor een ontspannen ziekenhuis bevalling.

Nadelen van inleiden met synthetische oxytocine

Het nadeel van de medicatie met synthetische oxytocine is, dat er te weinig of geen natuurlijke oxytocine wordt aangemaakt. Je lichaam is er “nog niet klaar voor”. De synthetische oxytocine geeft je weeën, maar doordat het synthetisch molecuul te groot is om door je hersenbarrière heen te dringen, maakt je lichaam minder of geen endorfine ( de lichaamseigen pijnstiller aan).

Je lichaam is er ‘nog niet klaar voor’.

Daarnaast heeft het ziekenhuis een protocol, waarin wordt bepaald hoe vaak het infuus wordt verhoogd en op welke tijd. Dit kan zorgen voor druk en is niet altijd afgestemd op jouw lichaam, noch behoeften. Daarbij zorgt de ene ingreep vaak voor meerdere ingrepen. De kans op een knip is bijvoorbeeld groter na inleiden.

Ook kun je na inleiden in een ‘onnatuurlijke’ weeënstorm terecht komen, waardoor de bevalling zwaarder wordt ervaren. Vrouwen hebben vaak het gevoel dat het ze overkomt en geen verbinding meer met hun lijf kunnen ervaren.

Lees hier meer over de nadelen van synthetische oxytocine.

Tips bij inleiden

1: Je kunt zelf invloed hebben op het inleidingsproces, door er vooraf over in gesprek te gaan en je goed te informeren. Zodat je kunt vragen of je lichaam de tijd mag krijgen om zelf weeën aan te maken. Als dat niet (voldoende) lukt en je hebt toch weeën opwekkers nodig, vraag dan of het infuus rustig opgehoogd mag worden en je mag aangeven wanneer het je te veel wordt. Zo voorkom je dat je een weeën storm krijgt en, nog belangrijker, dat het je allemaal overkomt in plaats van dat jij degene bent die de beslissingen neemt.

2: Vraag na het breken van de vliezen om tijd, bijvoorbeeld een uur, zodat je lichaam de kans krijgt om zelf weeën aan te gaan maken. Als dit vanzelf gebeurt, heb je geen infuus nodig.
Komen je weeën niet (voldoende) op gang en krijg je weeënopwekkers waardoor je weeën wel krachtig zijn? Vraag dan na een uur of het infuus uit mag. Zo kun je kijken of je lichaam zelf verder gaat met het aanmaken van weeën. Als dat het geval is, heb je het infuus niet meer nodig. Het is altijd fijner en beter om zo natuurlijk mogelijk te bevallen zonder medicijnen, als dit kan.

Vraag om rustige ophoging van de weeën opwekkers.

3: Mocht je toch aangesloten blijven op het infuus: Als de weeën te snel/ te krachtig gaan komen in een korte tijd, nadat de dosering synthetische oxytocine is opgehoogd, vraag dan of de dosering wat verlaagd kan worden. Op die manier kan je lichaam zich beter instellen op het synthetisch hormoon. Als jij en je kindje het goed doen, is er geen haast bij het inleiden.

We geven hieronder een overzicht van nog meer belangrijke dingen die je kan doen bij een inleiding en hoe jij daar invloed op kunt hebben.

• Iemand meenemen naar je afspraak in het ziekenhuis
• Duidelijk vragen hoe je inleiding gaat plaatsvinden en waarom
• Afwachtend beleid rondom weeën opwekkers, vragen of je lichaam de kans mag krijgen om zelf weeën aan te maken
  Lukt dit niet? Vraag om rustige ophoging van de weeën opwekkers, zodat je lichaam eraan kan wennen. Voelt het niet goed voor jou? Vraag of het infuus wat lager kan.
• CTG-registratie: vragen om een draadloos CTG, zodat je meer bewegingsvrijheid hebt. Dit zorgt voor een betere ontsluiting.
• Een drukmeter, schedel-elektrode en continue monitoring zijn niet verplicht!
• Vraag naar de voor- en nadelen en volg je eigen gevoel hier in.

Zorg na inleiden en de bevalling

Na de geboorte kijkt de gynaecoloog of verloskundige je kindje na. Als daar een reden voor is, doet de kinderarts dit. Ongeveer een uur na de geboorte van de placenta wordt het infuus uit je arm gehaald. Als alles goed is gegaan, mag je meestal binnen 24 uur weer naar huis. Vaak is dit de volgende ochtend. Soms adviseert men om langer te blijven, zoals bij langdurig gebroken vliezen of bij suikerziekte. Je baby wordt dan nog een of enkele dagen in het ziekenhuis geobserveerd. Bij een kindje met een laag geboortegewicht of bij een te vroeg geboren baby duurt de opname op de kinderafdeling soms langer. Meestal mag je zelf dan ook 7-10 dagen in het ziekenhuis blijven. Soms maakt je eigen gezondheid het nodig om langer te blijven, bijvoorbeeld in verband met een hoge bloeddruk of ruim bloedverlies bij de bevalling waarvoor een bloedtransfusie noodzakelijk is.

Natuurlijke manier van inleiden

Er zijn ook meer natuurlijke manieren van de bevalling opwekken. Denk aan:

• (Drukpunten) massage
• Acupunctuur
• Orgasmes
• Homeopatie
• Bepaalde olieën zoals: Ricinusolie, Teunisbloemolie en Primrose-olie
  Ook staat bepaalde voeding bekend om de weeën op te wekken, zoals ananas, bananen en frambozenbladthee.
• Ook kunnen basilicum, zoethout en dadels helpen.
• Voor sommige vrouwen helpt het ook om pittig te eten, omdat hiermee de darmen gestimuleerd worden en daarmee de baarmoeder.
• Ook zitten vrouwen rond de 41 weken soms iets teveel in hun yin energie, dus in het zachte, naar binnen gekeerde. Wat heel goed en nodig is, maar er is voor de bevalling ook yang energie nodig. Dus probeer die aan te wakkeren in jezelf door bijvoorbeeld  te gaan dansen, een taart te bakken, een wandeling te gaan maken of wat jou ook helpt om wat meer in de ‘doen stand’ te komen.
• We zijn bezig met het schrijven van een blog over “Natuurlijk Inleiden’. Binnenkort hier een link.

We hopen dat je hiermee een goed beeld hebt kunnen krijgen van het inleiden van je bevalling en je een bewuste keuze kunt maken. Ook bij inleiden kun je zelf de regie (deels) houden. Wij wensen jou een prachtige bevalling toe!

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Doula Wendy van der Zanden-Uijtdewilligen van Doula4life.

Veelgestelde vragen over inleiden

Hoe lang duurt het inleiden van een bevalling?

De duur van inleiden kan verschillen. Het ligt er aan of je baarmoedermond rijp is of niet. Als er meteen kan worden begonnen met het breken van de vliezen, zal dit vaak sneller gaan, dan wanneer er eerst een ballon of vaginale tabletten/gel geplaatst moet worden. Er zit ook verschil in de aanmaak van weeën. Heb je een infuus? of maakt je lichaam zelf weeën aan?

Hoeveel ontsluiting nodig voor inleiden?

Voor een inleiding is er ongeveer 2-4 cm ontsluiting nodig om ermee te beginnen, maar dient vooral de baarmoedermond ‘rijp’ te zijn. Wanneer de baarmoedermond niet ‘rijp’ genoeg is moet deze eerst ‘rijp’ gemaakt worden (dit wordt primen genoemd). Dit kan met, een ballonkatheter gedaan worden of met medicatie die vaginaal wordt ingebracht zoals we hierboven hebben genoemd.

Inleiden met ballon of tabletten, wat is het verschil?

Een ballon wordt ingebracht in de baarmoedermond, terwijl deze leeg is. Door middel van een slangetje wordt de ballon opgeblazen. Op die manier rekt de baarmoedermond een beetje op. Hiermee wordt de aanmaak van lichaamseigen prostaglandine gestimuleerd. Dit hormoon zorgt voor verweking van de baarmoedermond. Op het moment dat er ongeveer 3 centimeter ontsluiting is, valt de ballon vanzelf uit de baarmoedermond.

Bij het gebruik van vaginale tabletten of prostaglandine gel, wordt er gebruik gemaakt van synthetische prostaglandine. Deze wordt op of dichtbij de baarmoedermond gebracht, waardoor deze gaat verweken en ontsluiten. De dosering is moeilijker te bepalen, omdat elke vrouw hier anders op reageert.

Is inleiden pijnlijker dan een “normale” bevalling?

Dat hoeft niet, maar vaak wordt een ingeleide bevalling een stuk heviger en pijnlijker ervaren. De pijn en intensiteit hangt wel af van de reactie op de synthetische oxytocine die wordt toegediend, dus de reactie op de weeën zal door iedereen anders ervaren worden. Je kunt zelf de regie nemen over de hoeveelheid oxytocine die door het infuus wordt ingespoten. Daarnaast kun je, door het creëren van een persoonlijke sfeer, het voor jezelf zo ontspannen mogelijk proberen te maken.

Wanneer inleiden of liever afwachten?

Zoals we hierboven al omschreven zijn er verschillende factoren die meespelen om wel of niet in te leiden. Of juist nog af te wachten. De belangrijkste is dat het weeën opwekken nadelen heeft, op zowel korte als langere termijn door de synthetische oxytocine. Aan de andere kant kan inleiden soms levensreddend zijn. Inleiden kan dan meer voordelen hebben ten opzichte van het eventuele risico.  Bij 41 weken hoeft er geen aanleiding te zijn om in te leiden als alles in orde is met jou en je baby. Lees je goed in en volg hierbij jouw intuïtie.

Inleiden bij 41 weken, waarom?

De risico’s* voor moeder en baby nemen vanaf 42 weken toe. Na 41 weken heb je: ongeveer 2,5% meer kans op meconiumhoudend vruchtwater ( de baby heeft in het vruchtwater gepoept), je hebt ongeveer 0,69% meer kans dat je baby op de NICU (Neonatale Intensive Care Unit) terecht komt en een iets hogere kans, 0,30%  dat je baby komt te overlijden (nog steeds heel weinig dus) en daarom wordt er geadviseerd om in week 41 te gaan inleiden. Echter als alles goed gaat met moeder en kind is er geen extra reden om in te leiden. Sterker nog het kan juist ook nadelen hebben. Lees je goed in hierover.

75% van de vrouwen die niet kiest voor een inleiding met 41 weken, bevalt spontaan voor de 42 weken. Sommige vrouwen dragen prima langer, als jij of je partner zelf na een zwangerschap van langer dan 41 weken is geboren, is de kans groter dat jullie kindje dat ook doet.

Kijk of je een controle kunt krijgen en toch thuis kan bevallen als alles goed is. Je kindje komt als hij komt. En als jouw gevoel er goed over is volg dat dan. Je verloskundige heeft zorgplicht en als zij dat te spannend vindt is het aan haar om iemand anders te zoeken als ze jou niet wilt begeleiden. Er zijn veel vroedvrouwen die jou graag nog willen begeleiden na 42 weken.

* de percentages die genoemd zijn in dit artikel zijn gemiddelden. Er zijn diverse onderzoeken beschikbaar met uiteenlopende resultaten.