Bijna overtijd; en nu?

Je bent (bijna) 41 weken zwanger, en nu?

Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken. Baren tussen 38 en 42 weken zwangerschap is natuurlijk, gezond en normaal. Ook na de 42 weken worden vele baby’s gezond geboren. Overtijd wordt gebruikt na 40 weken zwanger, maar officieel ben je pas vanaf 42 weken overtijd. In de natuur bestaat ‘overtijd’ zijn overigens niet.

Ook na de 42 weken worden vele baby’s gezond geboren.

En toch, als je de 41 weken grens bent gepasseerd, begint het toch onrustig te worden in geboorteland. Want de kans dat je baby sterft wordt (iets) groter en je placenta schijnt minder goed te gaan werken, met alle complicaties van dien. Is dit wel waar? Of kan dit genuanceerd worden? En is inleiden altijd de beste keuze? Auteur Doula Gonny neemt je in dit artikel mee in overdenkingen over het inleiden als je overtijd bent.

Inleiden als je overtijd bent of niet?

Laten we beginnen om de fabel over je placenta gelijk recht te zetten: deze is namelijk niet waar. De werking van de placenta hangt namelijk niet af van het aantal weken dat het actief is. Dus als je lichaam 42 weken je kindje draagt en voedt, blijft je placenta naar behoren functioneren. Een placenta kan wél minder goed gaan werken (afhankelijk van de gezondheid van de moeder) en daarmee invloed hebben op de gezondheid van de baby, maar dit kan op elk moment in de zwangerschap ontstaan. In zo’n geval is een interventie wenselijk. Vanaf 42 weken is het risico dat de placenta minder goed gaat werken wel iets groter ten opzichte van daarvoor.

De kans dat je baby overlijdt na 42 weken is ook iets groter, maar blijft zeldzaam. Dit is vooral afhankelijk van de gezondheid van de moeder.

Het gevolg is dat vrouwen massaal worden ingeleid bij 41 + weken met regelmatig schadelijk gevolgen voor vele baringen, babies en moeders. Inleiden heeft namelijk ook nadelen en kan schadelijke gevolgen op korte en lange termijn hebben. Denk naast de fysieke effecten ook aan de geboorte imprint van de baby en de geboorte ervaring van de moeder, die ze hun verdere leven met zich meedragen. 

Een interessant detail: Het is aangetoond is dat inleiden vóór 42 weken geen verschil geeft in aantal doodgeboren kindjes in vergelijking met spontane geboorte voor 42 weken. Wél vergroot inleiden de kans op complicaties. Lees hier meer over Inleiden van de bevalling.

Protocol bij 41 weken zwanger

Er ligt behoorlijk wat lading op die magische grens van een voldragen zwangerschap. Elke vrouw heeft een eigen draagtijd en die kan behoorlijk verschillen. Soms is het familiair. Maar we willen zekerheid en gaan standaardiseren. Doordat het risico op sterfte vanaf 42 weken iets hoger is, is er een protocol gekomen om in te leiden bij 41 weken zwanger. 

Elke vrouw heeft een eigen draagtijd en die kan behoorlijk verschillen.

Door dit protocol kan er echter wel stress en onzekerheid ontstaan als je de zwangerschapsduur langs de meetlat van een aantal weken legt. Vanaf 42 weken moet de zwangere vrouw ook een document tekenen dat ze vanaf dat moment zelf verantwoordelijk is voor het verloop van de bevalling. Dit op zich is al gek, want leg je daarvoor dan de verantwoordelijkheid buiten jezelf? 

Het protocol kan voor wat stress zorgen. Stress is niet bevorderlijk voor de doorbloeding en optimaal functioneren van je organen, dus ook voor het functioneren van je placenta.

Natuurlijke voordelen bij niet inleiden

Zolang je gezond zwanger bent van een gezond kind, kun je er voor kiezen te wachten tot de baby zich aandient. Dan is hij of zij rijp en klaar om geboren te worden. En is jouw lichaam klaar om geboorte te geven. Alle interventies (tenzij er natuurlijk een medische aanleiding ontstaat) zijn niet bevorderlijk voor een soepele geboorte, omdat je lichaam dan niet optimaal klaar is voor de geboorte.

Ga je voortijdig inleiden, dan heb je geen profijt van deze natuurlijke voordelen.

Bijvoorbeeld het hormoon relaxine zorgt ervoor dat tegen het einde van je zwangerschap, je bekkengebied ruimer wordt, zodat je bekken zich makkelijker vormt naar wat de geboorte van de baby nodig heeft. Ook bij de baby veroorzaakt dit hormoon ontspanning van de gewrichtsbanden, zodat de baby flexibeler wordt en dat is handig bij de geboortefase. Ga je voortijdig inleiden, dan heb je geen profijt van deze natuurlijke voordelen.

Zolang je zorgvuldig en adequaat begeleid wordt en goed naar je intuïtie blijft luisteren, is de kans groter dat je een spontane en ontspannen geboorte hebt, mét een goede afloop.

Overtijd zijn, waar komt het vandaan? 

De mythe van de uitgerekende datum is ontstaan zo’n 300 jaar geleden op basis van een minimaal onderzoek van een Nederlandse arts. Er zijn vele factoren die bij kunnen dragen aan een langere zwangerschap, zoals de leeftijd, gewicht en de gezondheid van de moeder.

In de huidige maatschappij zien we steeds meer ongeduld en angst de boventoon voeren. We vinden het in het algemeen lastig om onzekerheid toe te laten en willen het liefst zoveel mogelijk controle hebben. Dat geldt ook voor het einde van de zwangerschap. We markeren dat en werken er naar toe. En als je de grens overgaat, dus overtijd bent, worden we onrustig. Hierbij kan het vertrouwen in de natuurlijke draagtijd van de vrouw verloren gaan.

In de natuur bestaat overtijd niet. 

Eigenlijk zou het veel logischer zijn om niet een specifieke datum, maar een maand als markeerpunt te nemen. We verwachten ons kindje eind mei, geeft meer ruimte dan één dag te noemen, bijvoorbeeld 28 mei. En weet dat echo informatie over de geboortedatum ook niet altijd klopt. 

Want is het niet raar, dat een goed werkend systeem (je zwangere en barend lichaam), ondergeschikt wordt gemaakt aan een interventie die hoe dan ook invloed heeft en ook mogelijke ongewenste bijeffecten? En heb je wel eens gehoord dat een ander zoogdier dan de mens ingeleid wordt?

Overtijd zijn is in principe niet ongezond. In de natuur bestaat overtijd ook niet. 

Inleiden niet zonder risico

Neem in je overweging mee dat inleiden ook niet zonder risico is. Een inleiding in het ziekenhuis zorgt vaak voor meer interventies en meer complicaties. Daarnaast wordt je gemonitord wat minder bewegingsvrijheid geeft en invloed heeft op het verloop van de bevalling. De hormooninjecties brengen op hun beurt ook risico’s met zich mee en hebben soms meer negatieve gevolgen dan dat ze verlossing op korte termijn geven. Neem dit dus mee in je overwegingen. Lees meer over de voor en nadelen van Inleiden van de bevalling.

Kortom: maak je eigen overwegingen. Je hoeft een protocol niet te volgen, als dat niet klopt voor jou. Sommige vrouwen dragen prima langer. Doe waar jij je goed bij voelt en bespreek dat met je verloskundige of gynaecoloog. Weet dat vertrouwen aanstekelijk werkt. Als jij je geboorte lichaam en je zwangerschapsduur vertrouwt, helpt dat een aarzelende zorgverlener hier in mee te gaan. 

Ook zijn er natuurlijke manieren om de bevalling op te wekken, die je net even dat zetje kunnen geven, waardoor je bevalling makkelijker op gang komt. 

We wensen je een zorgvuldige keuze en prachtige geboorte toe!

Tip om te lezen: Het boek:  In your own time van Sara Wickham

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Gonny Cappers, doula en zwangerschapsdocente. Ze heeft haar eigen praktijk Praktijk Eigenwijz.

Veelgestelde vragen over Overtijd rond 41 weken

Wanneer ben je overtijd als je zwanger bent?

Wanneer je overtijd bent wordt dat serotien genoemd. Serotien betekent letterlijk: overdragen. Officieel ben je pas overtijd als je meer dan 42 weken zwanger bent. Vanaf 41 weken zal je verloskundige een extra controle doen en als jij dat wilt een afspraak maken met het ziekenhuis.

Hoe lang ‘mag’ je overtijd zijn aan het eind van je zwangerschap?

Hoe lang je overtijd mag zijn, is aan jou! Jij hebt namelijk altijd de regie dus het woord ‘mag’ kan weggelaten worden. Het is jouw overweging om de verschillende risico’s af te wegen. Zowel inleiden als niet inleiden heeft bepaalde risico’s. Informeer je goed. Ook na 42 weken worden er vele gezonde baby op de wereld gezet.

Moet je inleiden bij 42 weken?

Zoals hierboven al genoemd, is het jouw keuze. Laat je goed informeren en weeg de verschillende risico’s af. Naast alle informatie die je vergaart: volg ook je gevoel en intuïtie. In de natuur bestaat ‘overtijd zijn’ niet.

Hoeveel dagen over tijd is normaal?

Slechts 5% van de vrouwen bevalt op de uitgerekende datum. Bevallen tussen de 38 en 42 weken van je zwangerschap is natuurlijk, gezond en normaal. Ook na de 42 weken worden vele baby’s gezond geboren.

Wat als je overtijd bent aan het eind van je zwangerschap?

Het kan mooi zijn om een eventuele oorzaak van het overtijd zijn te onderzoeken. Heb je al contact gehad met je baby? Is hij of zij nog niet klaar om op de wereld te komen? Of ben jij zelf nog ergens bang voor? Of zit je misschien teveel in de vrouwelijke (yin) energie en mag je wat meer in de mannelijke (yang) energie komen, die ook nodig is om de geboorte op gang te zetten. Lees hier meer tips om de bevalling op te wekken.