Autonomie rondom de geboorte

Autonomie tijdens je zwangerschap, bevalling en kraamtijd

De term: autonomie vliegt je tegenwoordig om de oren als je zwanger bent, is dat je al opgevallen? Wat betekent autonomie precies en hoe ziet dat eruit tijdens de bevalling? Waarom is autonomie rondom de geboorte zo belangrijk? En wat gebeurt er als je geen autonomie hebt? In dit artikel nemen Margriet van Puur Fem en Jonneke van Maandacht je mee in hoe autonomie eruit ziet, wat je zelf kan doen om dit te behouden tijdens je bevalling en wat er mogelijk is wanneer je voor je gevoel geen autonomie hebt ervaren.

Autonomie is je geboorterecht

Autonomie is iets dat we, wanneer we geboren worden al meekrijgen; autonoom zijn. Je bent een zelfstandig, zelfdenkend persoon en jij hebt invloed op de koers van je leven. Je neemt daarin de vrijheid en de ruimte om te ontdekken en te onderzoeken.

De eerste ontmoeting met autonomie begint al bij de conceptie.

De eerste ontmoeting met autonomie begint al bij de conceptie. Waarin de eicel een zaadcel toestaat. Daarna volgen er 9 maanden van zwangerschap en geeft de baby het startsein om geboren te willen worden, de baby komt vervolgens zelf met behulp van de moeder ter wereld. 

In elke situatie waarin wij hoofdpersoon zijn is het niet alleen ons geboorterecht, maar ook van uiterst belang voor je gezondheid om zelf keuzes te maken. Het geeft je namelijk veerkracht, een gevoel van eigenwaarde, sterkt het innerlijk kompas en geeft je vertrouwen in het leven en in jezelf; dit is van invloed op heel je gezondheidssysteem.

Iedereen kent situaties in het leven waarin we die autonomie niet gevoeld hebben en hoe dit je tot op de dag van vandaag stress geeft. En andersom ook, wanneer je dit wel hebt ervaren en wat een boost het je gaf. Het vormt je en bepaalt hoe jij je leven inricht.  

Voordelen van autonomie ervaren tijdens geboorte

En dan terug naar geboorte. Want de periode van de geboorte van je kind is dé situatie waarin jij (met je baby) centraal staat en zeggenschap hebt. Dit begint al tijdens de zwangerschap. Hoe (emotioneel) sterker je dit in die maanden neerzet en opbouwt, hoe meer jij profiteert tijdens de bevalling en het moederschap. 

Autonomie is van uiterst belang voor je gezondheid om zelf keuzes te maken.

Er ligt een direct verband tussen het ervaren van autonomie tijdens geboorte en een positieve geboorte ervaring (Brun Kuipers, 2018). Maar het gaat ook gepaard met gezondheidsverlies wanneer je met ontevredenheid terugblikt, zoals uit dit onderzoek blijkt.

Er ligt een direct verband tussen het ervaren van autonomie tijdens geboorte en een positieve geboorte ervaring.

Dat wil zeggen: wanneer een vrouw negatief terugblikt op de geboorte ervaring (ergens in de periode van conceptie tot een jaar na de bevalling) er een directe relatie is met haar gezondheidsklachten; zowel emotioneel, mentaal als fysiek. 

Kortom autonomie bepaalt de ervaren geboortetevredenheid en daarmee de gezondheid en de goede start van moeder en kind.  

We noemen hier de voordelen van een positieve geboorte ervaring:

• mentaal en emotioneel veerkrachtiger
• sneller en voorspoediger herstel, zowel lichamelijk als geestelijk
• boost voor je zelfvertrouwen en zelf (eigen) waarde als vrouw en moeder
• versterkt hechting tussen jou en je baby
• moedergevoel groeit en ontwikkelt zich direct

Dit zijn mooie redenen om elke zwangere vrouw in haar autonomie te stimuleren. Dit begint al in de zwangerschap en zelfs daarvoor. Vrouwen kunnen hiervoor terecht bij bijvoorbeeld het Landelijk ZOBEVALIK Centrum.

Autonomie geeft je o.a. veerkracht, vertrouwen en een gevoel van eigen waarde.

Gevolgen van autonomie verliezen

Toch ervaren vrouwen in de praktijk verlies van autonomie, dit is vaak de kernoorzaak van een negatief gevoel of trauma over de geboorte. Jezelf verliezen, geen autonomie ervaren, kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid.

Geen autonomie ervaren kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid.

Er zijn vele moeders die geen autonomie ervaren tijdens hun bevalling. Uit onderzoek blijkt dat 1/3 van de vrouwen een geboortetrauma ervaart, zij ervaren negatieve gevoelens ten aanzien van de periode van conceptie t/m een jaar na geboorte, wat zich uit in gezondheidsklachten nadien. Vaak zonder het zelf in de gaten te hebben. Een gevolg daarbij is dat het moederschap hen zwaar valt en zij in de relatie met hun kind moeilijkheden ervaren.

“Ik voelde mij compleet machteloos” is een vaak gehoorde uitspraak van moeders.

Afhankelijk zijn is de tegenhanger van zelfstandigheid, ofwel autonoom zijn.

Dat er nu veel nadruk wordt gelegd op het behouden van je autonomie is niet voor niks. We worden hier namelijk door omgevingsfactoren (o.a. medicaliseren van het baringsproces) in uitgedaagd. Het risico op het niet kunnen behouden van je autonomie is in een ziekenhuis, waar  je te maken hebt met protocollen en tijdsdruk, groter.  Maar ook met de manier waarop er naar je wordt gekeken: als patiënt. Een patiënt die zorg nodig heeft, maar ook hulpafhankelijk is. Afhankelijk zijn is de tegenhanger van zelfstandigheid, ofwel autonoom zijn.

Autonomie krijg je niet

Het interessante van autonomie is dat je het niet krijgt, maar dat je het vooral zélf neemt.

Het is aan jou! Jij bent verantwoordelijk voor je eigen gezondheid. Waarbij je onafhankelijk bent, maar de omgeving wel een bepalende factor heeft of jij een situatie als positief of negatief ervaart. Dit heeft weer effect op jouw gezondheid.

Een andere manier van kijken naar je zwangerschap, je keuzes en je bevalling, is daarbij nodig. En zo realiseren wij ons ook; dit is niet altijd makkelijk, want er zit een hoge verwachting in jou.

Jij bent verantwoordelijk voor je eigen gezondheid.

Ken jezelf, je kwaliteiten en je uitdagingen en vertel wat jouw behoefte is in relatie tot de ander om jezelf niet te verliezen. Stel jezelf de volgende vragen:

– Wat biedt de ander, die jou gaat bijstaan tijdens je bevalling? Voel jij je vertrouwd en veilig bij ze? Kun je met ze communiceren en ervaar jij respect voor jouw behoeften en keuzes? Ervaar jij een gevoel van autonomie in relatie tot de ander?
 
– Is de fysieke omgeving waar je gaat bevallen afgestemd op jouw behoeften? Voel jij je er veilig en vertrouwd?

Geef uiting aan wat jij van je omgeving nodig hebt.

Jij bent je grootste uitdaging

In relatie tot je omgeving ben jijzelf de grootste uitdaging. Het kan door eerdere levenservaringen je moeilijk zijn gemaakt om op te komen voor jezelf, zelfstandigheid te voelen en/of is je gevoel van eigenwaarde en het kennen van je grenzen niet duidelijk voor jezelf. Je gevoelsleven heeft een deuk opgelopen en je openstellen naar een ander vind je lastig.

Maar eerlijk. Beeld je een persoon in waarvan je echt vindt dat die zelfstandig is, mond op de goede plek heeft en opkomt voor haar eigen belang. Wie weet ben je het zelf.

Zelfs die persoon kan op het moment van zwangerschap en bevalling moeite krijgen met het behouden van autonomie. Het ligt echt niet altijd alleen maar aan het bovenstaande.

Jij hebt expertise over jezelf.

Daar waar de zorgverlener medische expertise heeft, heb jij expertise over jezelf.

Des te belangrijker om vooraf te zorgen voor je emotionele gezondheid, zodat jij stevigheid ervaart in de relatie tot de ander. In deze brochure vind je suggesties om hier mee aan de slag te gaan. 

Ons lichaam weet hoe het geboorte geeft

De hormonen die door ons lichaam gaan tijdens zwangerschap en bevallen zijn perfect op elkaar afgestemd. Zij bepalen voor een groot gedeelte hoe jij je voelt en het verloop van de bevalling. Deze hormonen doen hun beste werk, wanneer jij de signalen van je lichaam volgt.

Je bent in staat om zelf te reguleren.

Is je lijf moe, dan ga je rusten. Irriteert een bepaald persoon of omgeving je, dan neem je afstand. Voel je de drang om tijdens de bevalling te gaan staan, dan sta je op.

Je volgt je eigen lijf. Je bent in staat om zelf te reguleren. En wanneer je jezelf gaat zien als expert van je eigen lichaam en geboorte, dan volgt de ander jou. 

Ken je uitdagingen en kwaliteiten

Dat vraagt wel dat je aan de slag gaat met de moeilijkheden die je ervaart om jezelf als expert te zien. Je uitdagingen herkent en jezelf kent. Wees je bewust van je eigen kwaliteiten en zet ze in. Laat je gevoelsleven spreken, want daar zit de sleutel tot autonomie tijdens geboorte en die belangrijke positieve geboorte ervaring.

Herken je uitdagingen en leer jezelf kennen.

Doe het werk vooraf met bijvoorbeeld ZOBEVALIK coaching, zodat je daar na de geboorte van profiteert. Voor eigen gezondheid en je moederschap.

En ben je achteraf het gevoel van autonomie toch verloren? Of ben je jezelf verloren? Ervaar je negatieve gevoelens of een trauma ten aanzien van de geboorte? Weet dan dat jezelf weer kan hervinden middels hersteltherapie. Vind een therapeut hiervoor in jouw omgeving. 

Margriet en Jonneke zijn beiden ZOBEVALIK coach waar zij individueel of in een kleine groep tijdens cursus of workshop, coaching aanbieden tijdens zwangerschap en de periode na de bevalling. Met ZOBEVALIK werk je aan emotionele stevigheid. Bewustwording over jezelf en de ander. Verbinding met je baby en het voorbereiden op de bevalling. Ook na de bevalling biedt ZOBEVALIK nazorg in de vorm van geboorteverwerkingsgesprekken. Vanuit vertrouwen en autonomie, waarbij gezondheid van de moeder voorop staat. Vind hier meer info over het werk van Het Landelijk ZOBEVALIK Centrum en alle coaches.

Margriet is daarnaast ook geboortetrauma hersteltherapeut en heeft haar eigen praktijk Puur Fem. Jonneke werkt met haar praktijk Maandacht met vrouwen en moeders rondom vruchtbaarheid, zwangerschap en het moederschap en is expert 1e 1000 dagen. 

Bronvermelding: Zo beval ik. 2018. Brun Kuipers.

Margriet en Jonneke organiseren met Zobevalik 14 april een online Summit.

Met als thema ‘de geboorte van een sterke moeder’. Hoor alles over moederlijk gedrag tijdens bevallen en de rol van de zintuigen, lotusbevalling, de rol van de partner, bevallen in het ziekenhuis en nog veel meer. Doe mee met de Zobevalik workshop om je geboortewensen helder te krijgen, Mamacirkels om je ervaringen te delen, Q&A voor al je vragen en laat je inspireren voor een natuurlijk mogelijke geboorte en kraamtijd.

Voor moeders en haar partner, professionals en geïnteresseerden.

Voor jou als lezer van dit artikel krijg je 10% korting op je ticket.
Gebruik daarvoor de code MAANDACHT of MARGRIET bij de aankoop.