Ayurveda & Postpartum 

Ayurveda toepassen in de postpartum-periode

De overgang naar het moederschap is een bijzondere ervaring. Er is zelfs een naam voor, namelijk Matrescence. Je gaat van ‘alleen verantwoordelijk voor jezelf’ ineens naar fulltime verzorger van een ander persoon dat een wezenlijk onderdeel is van jou. Auteur Rini Hermans van Viharini Ayurveda verteld je er in dit artikel alles over het toepassen van Ayurveda in de postpartum periode.

Niet voor niets zijn er veel culturen waar veel aandacht besteedt wordt aan de zorg voor de pas bevallen moeder. De Ayurvedische geneeskunde raadt aan dat de moeder tot minimaal 42 dagen (6 weken) na de geboorte van de baby wordt verzorgd. Dit houdt in dat de moeder ondersteund wordt om voldoende te rusten en voeding tot zich te nemen nadat de baby is geboren. Deze periode is belangrijk om te zorgen dat moeder en kind aan elkaar kunnen wennen. Het helpt ook bij de hechting, om zowel fysiek als mentaal te genezen en als gezin te binden. Deze 6 weken is ook ongeveer de tijd die jullie nodig hebben om aan te passen aan de nieuwe situatie.

De Ayurvedische geneeskunde raadt aan dat de moeder tot minimaal 42 dagen na de geboorte van de baby wordt verzorgd.

In onze cultuur is het helaas niet gewoon om zoveel hulp te krijgen, of rust en tijd te nemen. Vaak wordt er al snel weer veel van ons gevraagd of denken we dat we van alles moeten. Bovendien wordt er vergeten dat het lichaam vaak 1-2 jaar nodig heeft om volledig te herstellen van de zwangerschap en bevalling. Een goed herstel in de eerste weken draagt bij aan vlotter herstel in totaal.

Ayurvedische postpartumzorg

Na de bevalling is er meestal sprake van een verhoging van Vata dosha. Vata bestaat uit de elementen lucht en ether en staat voor beweging, lichtheid, droogte, ruwheid en kou. Het heeft een belangrijk functie als het gaat om het vervoeren van voedingsstoffen en elementen die van levensbelang zijn. Een verstoring kan dan ook vervelende gevolgen hebben en leiden tot een onbalans of zelfs ziekte. Het herstel duurt hierdoor vaak langer.

De sleutel tot Ayurvedische postpartumzorg voor de moeder is om vata te kalmeren en de tekorten weer aan te vullen.

Ook treden er grote hormonale veranderingen op die zowel fysiek als mentaal een grote impact hebben. Om dit allemaal goed te doorstaan is het van belang om hier extra aandacht aan te besteden.

De sleutel tot Ayurvedische postpartumzorg voor de moeder is dan ook om vata te kalmeren en de tekorten weer aan te vullen. Ayurveda heeft hiervoor al duizenden jaren traditionele rituelen die hulp bieden bij het herstel en voeden van het lichaam na de bevalling.

Het genezen van de moederschoot

Je lichaam is uitgeput na het verlies van energie, bloed en vocht, om nog maar te zwijgen van het verlies van een enorme ruimte in de buik, na de bevalling. De vermoeidheid door slaaptekort en het voeden van een pasgeboren baby komen hier ook nog bij.

Binnen Ayurveda wordt de moeder met zoveel mogelijk warme, voedende, grondende en olieachtige eigenschappen verzorgd. In India wordt de moeder gesteund door andere vrouwen die deze eigenschappen terug laten komen in de voeding, kruiden en massagebehandelingen. Dit zijn de drie belangrijkste basiselementen in de zorg voor een moeder gedurende de 42 dagen na de bevalling. Door het lichaam te voeden en vata te kalmeren, stel je de moeder in staat om te genezen en haar (nieuwe) rol als moeder in te nemen.

Voeden van het lichaam

Het is van belang om in te zien dat de grote uitputting en hoge vata die gepaard gaan met de bevalling een enorme tol eisen van ons spijsverteringsvuur (Agni).

Geef je spijsvertering ruim de tijd om weer op gang te komen.

Om deze reden beginnen we altijd met de voeding. Ook al verlang je ernaar, begin niet direct na de bevalling met een stuk pizza of hamburger. Bouw je dieet langzaam op. Geef je spijsvertering ruim de tijd om weer op gang te komen. Mogelijk heb je de eerste dagen nog weinig honger of ben je zelfs een beetje misselijk.

Soepen (zoals bottenbouillon) en andere licht verteerbare maaltijden zijn een goede optie de eerste dagen. Eet wel voldoende en met name vaker om te zorgen dat je je reserves goed aanvult. Zeker als je ook borstvoeding geeft. Dit vraagt namelijk extra veel energie en voedingsstoffen van je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan grondende wortelgroenten zoals bieten, zoete aardappel en pastinaak. Drink voldoende warme vloeistoffen (1,5 tot 2,5 ltr.) en vermijd of beperk stimulerende middelen zoals koffie of zwarte thee. Tip, gebruik cichorei of sariva als koffievervangers. Cichorei bevordert o.a. de spijsvertering en heeft vele andere gezondheidsvoordelen. Sariva is een kruid, dat ook wel indian chocolate genoemd wordt en balanceert de hormonen.

Luister bij vermoeidheid liever naar je lichaam en neem rust. Dit is namelijk geen luxe, maar een eerste levensbehoefte van een moeder.

Na een paar dagen kun je de maaltijden langzaam steeds een beetje meer opbouwen en extra aandacht besteden aan het toevoegen van vetten en eiwitten.

Vermijd de hele postpartum periode zoveel mogelijk koude en rauwe voeding en dranken.

Voel steeds weer of je lichaam toe is aan de volgende stap om de maaltijden wat complexer te maken. Ongemakken met betrekking tot de spijsvertering wijzen erop dat je het nog wat rustiger aan mag doen met opbouwen.

Houd rekening met de eigenschappen die het tegenovergestelde zijn van vata: warm, smeuïg, olieachtig, zwaar, glad en grondend. Dat betekent dat je ook voldoende vetten aan elke maaltijd moet toevoegen. Vermijd de hele postpartum periode het liefst zoveel mogelijk koude en rauwe voeding en dranken. Voeg daarnaast ook wat meer de (natuurlijke) zoete, zure en zoute smaken toe aan je voeding.

Ondersteunende kruiden in de kraamtijd

Volgens de Ayurvedische kruidenleer zijn er meerdere soorten kruiden die traditioneel worden ingezet in deze periode. Er zijn kant en klare kruidenpreparaten te koop, maar in je keukenkastje zijn er ook al veel kruiden te vinden die nu extra goed van pas komen. Vrijwel allemaal zijn ze voornamelijk om vata te bestrijden en om je spijsvertering vuurtje aan te wakkeren. Denk bijvoorbeeld aan de verwarmende kruiden zoals kaneel, kardemom, venkel, komijn, nootmuskaat, fenegriek, gember en mosterdzaad. Gebruik ze wel met mate als je niet weet hoe jouw lichaam erop reageert.

Afhankelijk van je persoonlijke constitutie volgens Ayurveda en je situatie na de bevalling worden er voor jou passende kruiden ingezet. Een veel gebruikt Ayurvedisch kruid in de vorm van poeder of capsules is Shatavari. Daarnaast wordt ook de inzet van dashamula vaak gezien. Zo zijn er nog vele andere kruiden soorten. Raadpleeg voor het gebruik ervan altijd eerst een Ayurveda specialist om te voorkomen dat je (nog meer) uit balans raakt.

Ayurvedische massage behandelingen

Massage is de derde hoeksteen van de moederzorg na de bevalling. Niets kalmeert vata in je hele lichaam en geest zo goed als warme kruidenolie. Het beste zou zijn om de moeder iedere ochtend een volledige lichaamsmassage met een passende kruidenolie te geven. Vervolgens onder de douche om de medicinale werking te versterken doordat de poriën zich openen door de warmte. De olie verstevigt, verzacht, verzorgt, voedt de huid en stimuleert de genezing van de weefsels. Tevens geeft het een gevoel van aarding, ontspanning en kracht. Een massage kalmeert ook je zenuwstelsel waardoor het de kwaliteit van slaap bevordert en heeft het een positieve werking op je immuunsysteem.

Het mooiste cadeau aan jezelf (of aan je partner)…

Het mooiste cadeau aan jezelf (of aan je partner) zou zijn om deze ondersteunende behandelingen vooraf al in te plannen zodat je zeker weet dat jij deze momenten van ontspanning en liefdevolle aandacht ook ontvangt in je kraamperiode.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Rini Hermans van Viharini Ayurveda. Ben je benieuwd hoe zij je kan helpen en wat er allemaal mogelijk is? Kijk dan eens op haar website, stuur een mail naar info@viharini.nl of een berichtje naar 0639675116 voor vrijblijvend meer informatie.